WG-Scan 11: De Zadelwerkplaats

Hoe word je een zadelmaker? Recept à la Bianca Koevoets:
- Een paardenmeisje (vanaf 8 jaar)
- Een opleiding aan de Rietveld Academie
- Grafisch ontwerpen bij het Volkskrant Magazine (onder meer)
- Werken bij het paardentheater
- en dan gewoon beginnen.

Nou ja, gewoon... Een echte opleiding was er niet en de Nederlandse zadelmakers waren uitgestorven. Dus stak Bianca haar licht op bij een bezoekende Master Saddler en bezocht ze zelf de plekken waar nog veel zadelkennis aanwezig was, zoals in Engeland en Duitsland. Veel van die kennis wordt doorgegeven via het oude model van meester en gezel, met een even traditionele aversie om buitenstaanders in de keuken te laten kijken. Maar in vele jaren bouwde Bianca aan haar knowhow, ook door doen, doen, doen.




Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Aan de ideale drie-eenheid Paard-Zadel-Ruiter schort in de praktijk nog weleens wat. Vreemd genoeg zijn mensen in staat voor vele duizenden euro's een paard te kopen zonder daarna 'stevig in het zadel' te zitten. Alsof je een penthouse inricht met een keukenkrukje. Of het ouwe zitje overneemt dat er nog stond.

Een goed zadel is maatwerk twee kanten op, richting het paard en richting de ruiter. Bovendien veranderen alle drie in de loop der tijd, wat om aanpassingen vraagt. Koevoets schat dat ongeveer de helft van de ruiters er niet goed (meer) bij zit.

Zelf denken wij het volgende: bij de toegenomen aandacht voor dierenwelzijn kan je je afvragen of paarden wel bereden willen worden. Maar áls je erop rijdt dan is het in elk geval de plicht van de ruiter ervoor te zorgen dat het zadel voor het paard een optimale pasvorm heeft. Een zadel op maat dus. Kosten: vanaf €2500. Zowel voor zadels die ze elders laat maken, als voor 'een echte Koevoets'.

In de praktijk gooien nogal wat mensen een confectiedingetje van vijfhonderd euro op hun Equus ferus caballus, zeg maar: 'paard'. In vroeger tijden werden de onvolkomenheden van confectiezadels nog enigszins redelijk opgevuld door wollen paardendekens. De kekke dekjes van nu zien er mooier uit, maar voldoen minder.

De ranke Bianca (uit het goede zadeljaar 1964) moet tegelijk sterk zijn, vooral in haar handen. Zadelmaken is zwaar werk. In haar werkplaats, met uitzicht op de bogen bij het WG Café, heerst de heerlijke geur van leer. Zelf ruikt ze het niet meer. Ze is vegetariër, maar voor zadels is leer nog steeds onovertroffen en zolang er op aarde nog koeien het leven laten zou het weggooien van de huiden zonde zijn.

De keten en de schakels... Bianca streeft naar een 100% Hollands zadel, maar vanaf de looierij tot het eindresultaat, ontbreekt het vaak nog aan traceerbaarheid. Ook een Beter Leven Keurmerk voor huiden is er niet, maar deels sorteert zich dat vanzelf uit: hoe beter het dier heeft geleefd, hoe beter het leer.


Veel van Bianca's tijd gaat op aan een verwante tak van sport: Saddle Fitting, zadelpassen. Aan maatwerk heb je niets als er niet goed gemeten wordt. Grotendeels is dat nog handwerk. Hightechmeting is wel in ontwikkeling, maar daarbij zit ook de diersoort paard in de weg. Wel aangeduid als 'edele viervoeter', is een paard ook een 'edele angsthaas'. Hij ziet liever een groot geworden paardenmeisje dan enge apparaten.
Niet dat voor Bianca moderne techniek uit den boze is. Zo ontwikkelt ze nu een 'smart' zadel, waarvan niet alleen de onderdelen makkelijk te vervangen zijn, maar waarin wellicht ook plaats zal zijn voor één of meer sensoren.

Mijn eigen meest indringende paardenmoment beleefde ik toen het beest gewoon ging liggen terwijl ik erop zat. Bij meer subtiele vormen van body language is minder duidelijk of het aan de ruiter, of bijvoorbeeld aan het zadel ligt. Sensoren kunnen daarbij uitkomst bieden.

Dat is nog toekomstmuziek. In het heden geldt dat Koevoets inmiddels weet dat denken ergens veel van te weten alleen is voorbehouden aan degenen die nog maar weinig weten.

Haar werk is complex. In feite is ook dat een drie-eenheid. Ze moet van drie markten thuis zijn: van paarden, van zadels en van mensen. Zo heb je 'paardenmensen' en 'mensen met paarden'.

En hoe vertel je een amazone:
'Ooit was dat zadel misschien goed voor u, maar kan het zijn dat u intussen een ietsiepietsie bent aangekomen...?'

www.cacciucco.nl